Testy i recenzje

Najlepsze narzędzia do diagnozy logopedycznej

Lista narzędzi do diagnozy logopedycznej dzieci jest niezwykle długa. Wynika to przede wszystkim z interdyscyplinarności logopedii.

Diagnozowanie to nie tylko badanie artykulacji, lecz także sprawdzanie takich czynności jak oddychanie i połykanie, określanie sprawności narządów artykulacyjnych, badanie zasobu słownictwa, rozumienia czy płynnego wypowiadania się. Diagnozę często dopełniają badania słuchu, lateralizacji i motoryki małej. Trzeba również wiedzieć, że narzędzia do diagnozy różnią się od siebie pod względem przeznaczenia: inne narzędzia wybiera się do diagnozy niemowląt, inne do diagnozy logopedycznej przedszkolaka, a jeszcze inne do diagnozy ucznia. Warto pamiętać także o tym, że testem nazywamy tylko te narzędzia, które przeszły proces standaryzacji. Zapraszam do przeczytania charakterystyki ośmiu popularnych wśród logopedów narzędzi oraz poznania ich ocen w pięciostopniowej skali (0-5). Pod lupę została wzięta obsługa narzędzia, sposób oceny dziecka i standaryzacja, zakres wiekowy badanych, udział narzędzia w pełnej diagnozie logopedycznej, wygląd oraz jakość wykonania materiałów diagnostycznych, a także ich innowacyjność.

 


Afa – skala, Anna Paluch, Elżbieta Drewniak-Wołosz, Lucyna Mikosza


Kwestionariusz przeznaczony do badania mowy dzieci afatycznych. Sprawdza się w diagnozie dzieci z podejrzeniami zaburzeń mowy. Afa-skala bada rozumienie i nadawanie mowy, powtarzanie, reakcje werbalne i niewerbalne, mowę czynną, a także rozumienie poleceń i zdań. Badanie ma charakter jakościowy – na podstawie przeprowadzonej analizy logopeda formułuje wnioski, które są opisem zjawisk językowych. To z kolei jest podstawą do tworzenia indywidualnego programu terapii logopedycznej.

PLUSY:

  1. Czytelne obrazki
  2. Diagnoza różnych aspektów mowy
  3. Skoncentrowany na rozumieniu i nadawaniu mowy
  4. Sprawdza się podczas diagnozowania dzieci z zaburzeniami komunikacji
  5. Karta badania ułatwia opis zjawisk językowych dziecka z zaburzeniem komunikacji

MINUSY:

  1. Nie jest zalecany do badania dzieci rozwijających się prawidłowo

Ocena Logotorpedy: 4/5

 

 


Sprawdź, jak mówię, Elżbieta Stecko


Kwestionariusz jest przeznaczony do diagnozy dzieci od noworodków do dzieci powyżej siódmego roku życia (górna granica wieku nie jest określona). Podzielony jest na trzy części: w przypadku noworodków bada się odruchy z obszaru twarzy (od urodzenia); u dzieci do trzeciego roku życia ocenia się funkcje oddechowo-połykowe, budowę i sprawność aparatu artykulacyjnego, a także rozwój mowy i języka (w tym rozumienie, nazywanie, realizację wypowiedzi, artykulację) słuch fonematyczny oraz pamięć i uwagę słuchową; dzieci starsze (od trzeciego roku życia) są badane pod kątem sprawności aparatu artykulacyjnego (naśladowanie ruchów), rozumienia i ekspresji mowy, artykulacji, analizy i syntezy słuchowej. Materiał diagnostyczny jest w przypadku tego narzędzia dostosowany do badania dzieci poniżej i powyżej siódmego roku życia. Zawiera: kartę wywiadu, kartę badania odruchów, kartę badania i rejestracji niejęzykowych zachowań głosowych, kartę badania sprawności narządów artykulacyjnych i mowy (obejmuje nazywanie, opowiadanie, mowę ekspresywną – w tym artykulację oraz analizę i syntezę wyrazów), kartę zbiorczą do oznaczania liczby punktów i kolorowe karty z ilustracjami do badania mowy.

PLUSY:

  1. Zakres wiekowy badanych: narzędzie do badania dzieci od noworodków dzieci powyżej 7 roku życia
  2. Sprawdza odruchy w wieku niemowlęcym i zawiera informacje o wieku fizjologicznym ich powstawania i hamowania
  3. Zawiera normy do sprawności warg i języka dzieci

MINUSY:

  1. Niektóre obrazki mogą być nieczytelne dla dzieci
  2. Skomplikowany system przyznawania punktów
  3. Narzędzie niewystandaryzowane

Ocena Logotorpedy: 2/5

 

 


Test do badań przesiewowych mowy dla dzieci w wieku przedszkolnym, Iwona Michalak – Widera, Katarzyna Węsierska


Narzędzie jest przeznaczone dla dzieci od 3 do 6 roku życia. Bada rozumienie mowy, nazywanie, ocenia sprawność narządów artykulacyjnych. Stosuje podział na grupy wiekowe, określone kolorami. Widać dzięki temu, że im starsze dziecko, tym więcej aspektów mowy podlega badaniu.

PLUSY:

  1. Szybki test przesiewowy
  2. Dobra jakość wykonania
  3. Zamiast obrazków – zdjęcia
  4. Zawiera instrukcję badania
  5. Zawiera arkusz zgody rodzica na przeprowadzenie badania (ważne w przedszkolach!)
  6. Krótka karta – arkusz wyników
  7. Dokumenty do kserowania do pobrania na stronie internetowej.

MINUSY:

  1. Test ma charakter przesiewowy – nie jest dogłębną diagnozą logopedyczną.

Ocena Logotorpedy: 5/5 – najlepszy test do badań przesiewowych!

 

 


100-wyrazowy test artykulacyjny,  Ewa Krajna


Test zawiera 104 obrazki, które są spięte w charakterystycznym zielonym segregatorze. Ilustracje są połączone tematycznie, tworząc quasi-historyjki. Badanie nie polega na wskazywaniu przez badającego obrazka i nazywanie go przez osobę badaną – to osoba badająca buduje otoczkę sytuacyjną wokół słowa, które sprawdza realizację głosek. Test przeznaczony jest do badania artykulacji dzieci w wieku przedszkolnym i posiada normy porównawcze. Ze względu na obszerny materiał badania, w przypadku małych dzieci zaleca się przeprowadzenie testu podczas dwóch kolejnych spotkań.

PLUSY:

  1. Narzędzie jest wystandaryzowane
  2. Możliwość zapisu artykulacji w formie jakościowej i ilościowej
  3. Daje możliwość bardzo dokładnego zweryfikowania artykulacji osoby badanej
  4. Możliwość zapisu formy ilościowej w wersji slawistycznej (alfabet fonemowy, którego każdy logopeda uczy się na studiach) lub IPA (alfabet międzynarodowy).
  5. Prosty system oceny, w skali 0-1
  6. Wyjątkowy przebieg badania artykulacji w formie historyjek

MINUSY:

  1. Test bada wyłącznie artykulację
  2. Nietrafiona kolorystyka obrazków

Ocena Logotorpedy: 4/5

 

 


Kwestionariusz badania mowy, Grażyna Billewicz, Brygida Zioło


To kwestionariusz obrazkowy przeznaczony do badania mowy podczas diagnozy logopedycznej dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Bada realizację głosek we wszystkich pozycjach wyrazowych.

PLUSY:

  1. Kieszonkowy charakter
  2. Wykorzystywany jako część badania przesiewowego

MINUSY:

  1. Bada wyłącznie artykulację – zawiera obrazki do nazywania
  2. Nie zawiera norm i szczegółowej instrukcji badania
  3. Nieforemna (niemieszcząca się na jednej stronie) karta badania mowy
  4. Niektóre obrazki mogą być nieczytelne dla dzieci.

Ocena Logotorpedy: 2/5

 

 


Logopedyczny test dla dzieci i młodzieży,  Iwona Michalak – Widera

 
Narzędzie przeznaczone do badania dzieci od 3 roku życia, które potrafią nazwać prezentowane obrazki. Charakteryzuje się dużym formatem (A4), którego karty połączone są sprężyną. Bada artykulację głosek w różnych pozycjach wyrazów. Zawiera kartę badania oraz instrukcję.

PLUSY:

  1. Może być wykorzystywany podczas badań przesiewowych
  2. Czytelne obrazki, których uniwersalność pozwala wykorzystać je także w diagnozie dorosłych
  3. Dobra jakość wykonania narzędzia

MINUSY:

  1. Nie stanowi pełnego badania logopedycznego
  2. Nie zawiera norm
  3. Nie zawiera materiałów do badania innych funkcji niż artykulacja

Ocena Logotorpedy: 3/5

 

 


Całościowe badanie logopedyczne, Danuta Emiluta-Rozya


Celem badania jest diagnoza wszystkich aspektów mowy i dokładne sprawdzenie poziomu mowy dziecka. Według założeń, badanie może zostać podzielone na kilka lub nawet kilkanaście spotkań, w celu przeprowadzenia dokładnej diagnozy. Całościowe badanie logopedyczne obejmuje: wstępną ocenę rozwoju dziecka i jego komunikacji, ocenę mowy (tworzenie i rozumienie wypowiedzi, dialog, fleksję, słowotwórstwo, ocenę wyrazów – części mowy, realizację fonemów i struktury wyrazów), sprawność i napięcie mięśni aparatu artykulacyjnego, jego budowę, ocenę funkcji w obrębie aparatu artykulacyjnego (oddychanie, odgryzanie, żucie, połykanie), reakcje słuchowe, zawiera orientacyjne badanie słuchu, badanie słuchu fonemowego, kinestezję artykulacyjną oraz pamięć słowną. Zawiera procedurę przeprowadzenia badania, kartę całościowego badania logopedycznego (wraz z załącznikami – 17 stron z arkuszami do zapisu wyników badania), a także liczny materiał obrazkowy (ok. 180 obrazków) do wykorzystania podczas diagnozy.

PLUSY:

  1. Możliwość wybiórczego/częściowego wykonania badania (decyduje logopeda) – elastyczność narzędzia
  2. Bogaty materiał obrazkowy
  3. Zawiera kartę wywiadu
  4. Sprawdza się w pogłębionej diagnozie dzieci dwujęzycznych

MINUSY:

  1. Brak norm – logopedzie pozostawia się wysnucie wniosków na temat diagnozy
  2. Organizacja materiału obrazkowego: niektóre obrazki są wykorzystywane trzykrotnie podczas badania
  3. Zbytnia szczegółowość prób

Ocena Logotorpedy: 3/5

 

 


KOLD – Karty Oceny Logopedycznej Dziecka, Joanna Gruba


KOLD to test badający wszystkie obszary związane z mową dziecka: rozumienie, nadawanie, artykulację, reakcje słuchowe, sprawność narządów mowy, umiejętności pragmatyczno-społeczne. Jest przeznaczony dla dzieci od urodzenia aż do ukończenia dziewiątego roku życia.  Dla dwunastu grup wiekowych przygotowano osobne karty diagnozy, dostosowując narzędzia diagnostyczne (wiek niemowlęcy: od 1 m. ż. do 4 m. ż., od 5 m. ż. do 8 m. ż., od 9 m. ż. do 11 m. ż.; wiek poniemowlęcy: od 12 m. ż. do 17 m. ż., od 18 m. ż. do 23 m. ż., od 24 m. ż. do 35 m. ż.; wiek poniemowlęcy: 3 r. ż., 4 r. ż., 5 r. ż., 6 r. ż.; wiek wczesnoszkolny: 7 r. ż., 8-9 r. ż.). Umieszczone w wygodnej teczce narzędzie zawiera podręcznik, instrukcję, materiał diagnostyczny, szczegółową kartę wywiadu, kartę profilu oraz materiały do badań uzupełniających (badanie pamięci, grafomotoryki). Wśród narzędzi diagnostycznych, przeznaczonych do konkretnych typów ćwiczeń, znajdują się: książeczka z materiałem diagnostycznym, zawierająca czytelne i miłe dla oka ilustracje, historyjka obrazkowa, rozsypanki wyrazowe i zdaniowe, karty z ilustracjami, okulary, zegarek, bransoletka, piórka oraz łyżeczka.

PLUSY: 

  1. Narzędzie jest wystandaryzowane
  2. Jest znormalizowane, czyli posiada normy dla dzieci we wszystkich badanych grupach wiekowych – dzięki temu wiadomo, czy badane dziecko rozwija się prawidłowo
  3. Bada wszystkie funkcje, które mają wpływ na rozwój mowy dziecka
  4. Kwestionariusze są dostosowane do wieku dziecka
  5. Prosty w obsłudze system oceny, oparty na punktacji 0-1
  6. Badanie artykulacji w formie wierszyka uzupełnianego przez dziecko
  7. Możliwość zapisu artykulacji w wersji slawistycznej (alfabet fonemowy, którego każdy logopeda uczy się na studiach) lub IPA (alfabet międzynarodowy)
  8. Wszystkie materiały znajdują się w praktycznej teczce
  9. Wartościowe szkolenie przygotowuje logopedę do praktycznego wykorzystania narzędzia

MINUSY:

  1. Mała czcionka na karcie diagnozy indywidualnej (kosztem wygodnego formatu w postaci kartki A4)
  2. Test nie może służyć badaniom przesiewowym – jest zbyt obszerny

Ocena Logotorpedy: 5/5 – najlepsze narzędzie do kompleksowej diagnozy logopedycznej!

 

Nie ma idealnego narzędzia, które sprawdzi się w każdej sytuacji i będzie idealne do diagnozy każdego dziecka. Dobra wiadomość jest taka, że, w zależności od potrzeb, każdy logopeda może wybrać takie narzędzie, które w największym stopniu spełnia jego wymagania. Najlepsze noty Logotorpedy uzyskały dwa narzędzia diagnostyczne: pierwsze, które najpełniej i najbardziej wiarygodnie ocenia możliwości logopedyczne dziecka, KOLD – Karty Oceny Logopedycznej Dziecka Joanny Gruby oraz drugie, nadające się do badań przesiewowych, Test do badań przesiewowych mowy dla dzieci w wieku przedszkolnym Iwony Michalak – Widery i Katarzyny Węsierskiej. Warto pamiętać także o Afa-skali, która sprawdzi się w diagnozowaniu dzieci z zaburzeniami porozumiewania.
Być może teraz wybór odpowiedniego narzędzia do diagnozy będzie dla logopedów dużo prostszy?

Logotorpeda

12 komentarzy

    • Z pewnością warte polecenia są Karty Oceny Rozwoju Psychoruchowego – KORP. Choć narzędzie nie należy do najtańszych, to warto – jest uniwersalne i daje możliwość oceny rozwoju dziecka; po diagnozie pozwala na umiejscowienie wyników w opracowanych dla danej grupy wiekowej normach.

  • Powinien się tu znaleźć jeszcze “Test logopedyczny do badania logopedycznego dzieci w wieku szkolnym” autorstwa Grabiasa i Woźniaka z UMCSu.

  • Bardzo przydatny artykuł. Dotychczas pracowałam jako terapeuta, będę zaczynać przygodę z logopedią. Dzięki temu zestawieniu wiem, że zdecyduję się test do badań przesiewowych M-Widery i Węsierskiej oraz na Afa-skalę. Nie wiem tylko co wybrać do diagnozy logopedycznej… Przedszkolaki z którymi pracuję często mają różne zaburzenia, bądź nie są w normie intelektualnej, także sam test artykulacji to za mało. Na KOLD niestety w najbliższym czasie nie mogę sobie pozwolić. Z postu wynika, że najlepsze byłby “Całościowe badanie logopedyczne”, Danuty Emiluta-Rozya, ale mam obawy co do braku norm i zbytniej szczegółowości, zaś Kwestionariusz Stecko nie wygląda źle, ale znowu ten skomplikowany system przyznawania punktów… Co wybrać? 😉

  • A ja polecam dość przejrzyste i szczegółowe Próby Diagnostyczne. Czy mówię poprawnie? z wydawnictwa Harmonia, podzielone na kategorie wiekowe. Moim zdaniem dobre do badania przesiewowego lub nieco pogłębionego (więcej funkcji). Pozdrawiam z Gliwic.

Skomentuj Jak napisać perfekcyjną opinię logopedyczną? Plan opinii | Logotorpeda X