Lateralizacja przedszkolaka

Czy Twoje dziecko jest już przedszkolakiem? A może będzie nim już za kilka dni? Nie bez przyczyny zadaję to pytanie właśnie teraz. Przyjmuje się, że dziecko czteroletnie, które rozwija się prawidłowo, wykazuje już dominację stronną ręki, nogi, oka i ucha, natomiast próby badania wzorca lateralizacji można przeprowadzić już u trzylatków, które rozumieją polecenia i nie mają trudności z ich wykonaniem.

Czym jest lateralizacja?
Lateralizacja to inaczej dominacja stronna oka, ręki, nogi i ucha. Zazwyczaj jedna ze stron w ciele jest silniejsza, mocniejsza – piszemy prawą lub lewą ręką, piłkę kopiemy prawą lub lewą nogą, przez dziurkę od klucza podglądamy lewym lub prawym okiem, a do wykrywania dźwięku nadstawiamy prawe lub lewe ucho. W sytuacji, kiedy dziecko wykonuje czynności częściami ciała znajdującymi się po lewej lub prawej stronie, oznacza to dominację  lewostronną lub prawostronną. W chwili, kiedy dziecko wybiera do wykonywania czynności części ciała po przeciwnych stronach (najczęściej prawa ręka oraz lewe oko), mówimy o lateralizacji skrzyżowanej. W sytuacji, kiedy czynności wykonywane są naprzemiennie, wskazuje się lateralizację nieustaloną. Dwie ostatnie możliwości, a więc lateralizacja skrzyżowana oraz lateralizacja nieustalona, mogą być powodem kłopotów w nauce, wynikających z nieprawidłowej koordynacji wzrokowo-ruchowej, analizy i syntezy wzrokowej, trudności w nauce czytania i pisania, trudności w odwzorowywaniu lub kontynuacji sekwencji wzrokowych, słuchowych, ruchowych, a także w obszarze pamięci. Jest więc bardzo ważne, aby sprawdzać lateralizację dziecka w czwartym, a nawet trzecim roku życia, aby odpowiednio wcześnie reagować na opóźnienie w zakresie dominacji stronnej dziecka.

Badanie lateralizacji
Wspaniałe jest to, że lateralizację można sprawdzić, zwyczajnie obserwując dziecko podczas jego codziennych czynności. Oprócz obserwacji warto wykonać kilka prostych zabaw i prób, które pomogą ustalić Ci dominację poszczególnych części ciała u Twojego dziecka. Pamiętaj jednak o tym, aby nie informować dziecka o przeprowadzanych ćwiczeniach; próby wykonaj tak, aby dziecko było zupełnie nieświadome, że w tym właśnie momencie sprawdzasz jego dominującą rękę, nogę, oko i ucho.
Oto kilka przykładów:

1. Ręka – którą ręką dziecko wykona czynność?
   – wrzucanie wysypanych koralików, guzików, makaronu do słoiczka;
   – karmienie lalek i zabawkowych zwierzaków łyżką;
   – budowanie wieży z klocków;
   – odkręcanie słoiczków;
   – nawlekanie koralików na sznurek.
2. Noga – którą nogą dziecko wykona czynność?
   – kopanie piłki do bramki;
   – wchodzenie po schodach (która noga pierwsza staje na stopniu?);
   – kopanie piłki do dorosłego, podawanie jej;
   – stawanie na jednej nodze.
3. Oko – którym okiem dziecko wykona czynność?
   – zaglądanie przez dziurkę od klucza;
   – zaglądanie do pudełka z niewielkim otworem, aby sprawdzić, co jest w środku;
   – patrzenie przez zabawkową lunetę.
4. Ucho – które ucho wybierze do wykonania czynności?
   – słuchanie tykającego zegarka;
   – słuchanie szumu muszelki;
   – wsłuchiwanie się w dźwięki dobiegające z małego pojemnika.

Podjęte aktywności pokazują Ci, która noga, ręka, oko i ucho są dominujące. Podsumowując, możesz określić, czy Twoje dziecko ma:

• lateralizację prawostronną
• lateralizację lewostronną
• lateralizację skrzyżowaną
• lateralizację nieustaloną.

Jak wspierać wybór strony?
Zapomnij o tym, że będziesz “przestawiać” leworęczność na praworęczność – skoro Twoje dziecko już wybrało dominującą rękę, Tobie pozostaje zaakceptować jego wybór i stymulować dalszy rozwój. Istnieje zbiór ćwiczeń, które będą wspierały wybór dominującej ręki, nogi, oka czy ucha.
Ich głównym założeniem jest rozwijanie koordynacji między poszczególnymi obszarami: koordynacji wzrokowo-ruchowej, wzrokowo-słuchowej, ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej, powtarzanie sekwencji ruchowych, słuchowych, wzrokowych, ćwiczenia pamięci oraz stymulację kierunku czytania (od lewej do prawej).

Logotorpeda