Strefa Rodzica Terapia wad wymowy

Jak pomóc pięciolatkowi w wymówieniu głosek sz, ż, cz, dż? W przyszłym roku idzie do szkoły!

Piąty rok życia to czas, kiedy dzieci powinny używać głosek szumiących: sz, ż, cz i dż. Rozumiem Twoje obawy: wady wymowy mogą stać się przyczyną problemów z nauką czytania i pisania, a także mogą być barierą w komunikacji z rówieśnikami i wychowawcą. Pamiętaj o konsultacjach z logopedą, który określi przyczynę braku tych głosek: czy jest to rozwojowa wada wymowy czy może na niepoprawną wymowę wpływają inne czynniki, które przeszkadzają powstaniu tych głosek (np. seplenienie międzyzębowe, krótkie wędzidełko podjęzykowe, brak pionizacji języka). Dodatkowo logopeda sprawdzi wymowę dziecka i artykulację innych głosek, które w tym wieku powinny być wymawiane prawidłowo. Jeśli nie będzie dodatkowych zaburzeń artykulacji, logopeda zacznie wywoływać jedną z głosek szumiących (najczęściej rozpoczyna się od sz); kolejnym etapem terapii logopedycznej jest utrwalenie prawidłowo brzmiącej głoski w sylabach, później w wyrazach, związkach wyrazowych, zdaniach, a po utrwalaniu i ćwiczeniu poprawnej wymowy rozpoczyna się czas automatyzacji głosek.

Są ćwiczenia, które możesz wykonywać w domu ze swoim dzieckiem na różnych etapach ćwiczeń z logopedą. Jednym z najważniejszych etapów jest przygotowanie narządów artykulacyjnych, a więc języka, warg i policzków do wymawiania w przyszłości głosek szumiących.

Ćwiczenia przygotowujące narządy artykulacyjne (wargi, policzki, język) do wymowy głosek szumiących):

  • Układanie ust w dziobek; możesz bawić się w cmokającą rybkę! Łatwe? Spróbuj wersji ze wciągniętymi policzkami!
  • Dmuchanie ustami: dmuchaj z dzieckiem w piórka, kawałki papieru, płonącą świeczkę (tylko pod opieką dorosłego!). Więcej tego typu ćwiczeń znajdziesz niebawem w dziale oddech i relaksacja.
  • Kląskanie; naśladuj w ten sposób biegnącego konika, którego kopyta uderzają o ulicę (warto pobawić się tempem i głośnością dźwięku).
  • Uderzanie, stukanie koniuszkiem języka o podniebienie; w tym celu przemaluj podniebienie na… muchomorka! jest już czerwone, zrób na nim kropki!
  • Ślizganie języka po podniebieniu; kropki nie wyszły? Zamaluj sufit na jednolity kolor! Jaki wybierasz?
  • Wystukiwanie szybko językiem głoskę t (tttt) przesuwając język do tyłu, pamiętając o zaokrąglonych wargach.

Logopeda pomógł wywołać głoskę sz? Teraz pora ją wyćwiczyć, a dzięki temu utrwalić prawidłowe ułożenie języka i warg, a więc zęby razem (zbliżone do siebie), wargi zaokrąglone (dziobek), koniuszek języka uniesiony w kierunku wałka dziąsłowego.

Ćwiczenia utrwalające wymowę głoski sz: 

  • Wymawiaj w sposób wydłużony głoskę sz, naśladując przy tym szum fal, szum trawy, szum deszczu, szum lasu… Super, jeśli połączysz to z ćwiczeniami ruchowymi: A teraz zamieniamy się w drzewa, uniesione ręce poruszają się (szybko lub wolno), a z ust wydobywa się szum.
  • Wykorzystaj onomatopeje, w których możesz umieścić tę głoskę. Zamiatamy podłogę: szu, szu! Zobacz, jaki dźwięk wydaje makaron w pudełku: szy szy! Super ćwiczeniem jest eksperymentowanie dźwiękowe. Wykorzystaj w tym celu różne suche produkty spożywcze, piasek, kamyki, spinacze, zakrętki z butelek –  i powkładaj je do różnych opakowań. Potrząsajcie nimi tak, jak grzechotkami. Niech Twoje dziecko nazwie te dźwięki, a może Ty wymyślisz jakąś nazwę dla nich?
  • Powtarzajcie sylaby, wykorzystując zabawy z naszej strony (znajdziesz je tutaj: https://www.logotorpeda.com/wady-wymowy/cwiczenie-szy-szu-sza-juz-nie-bedzie-nudne/), dzięki czemu ćwiczenia będą atrakcyjne i ciekawe!’
  • Wymyślajcie śmieszne słowa na oznaczanie nowych rzeczy, które też będą sylabami z głoską sz. Pozwól, żeby ta głoska była w każdej kombinacji z samogłoskami i między nimi. Oto kilka propozycji:
    SZA SZO SZU SZE SZY
    ASZ OSZ USZ ESZ ISZ YSZ
    ASZA OSZO USZU ESZE YSZY USZE OSZA ISZU OSZE USZY ASZU

Kiedy upewnisz się, że Twoje dziecko radzi sobie z wymową tej szumiącej głoski między samogłoskami, możesz już szukać wyrazów rozpoczynających i kończących się tą głoską, a także zawierające głoskę między samogłoskami: szopa, szew, szyny,szop,  szakal, mysz, kosz, pisz, kasza, wieszak, muszelka…

Logopeda pomógł wywołać głoskę cz? Do utrwalania jej wymowy możesz wykorzystać te same ćwiczenia, co do głoski sz! Zęby są zbliżone, wargi zaokrąglone, a koniec języka – lekko uniesiony – uderza o wałek dziąsłowy.

Ćwiczenia utrwalające wymowę głoski cz:

  • Wymawiajcie szybko zbitkę głosek t i sz: (tsz tsz tsz) – uderzający język przyzwyczai dziecko do wymowy nowej głoski!
  • Naśladowanie jadącego pociągu (cz, cz, cz).
  • Powtarzanie sylab:
    CZA CZO CZU CZE CZYACZ OCZ UCZ ECZ ICZ YCZ
    ACZA OCZO UCZU ECZE YCZY
    ACZU UCZY ECZY OCZA ECZO

Kiedy upewnisz się, że Twoje dziecko już pięknie wymawia głoskę między samogłoskami, warto rozpocząć ćwiczenie jej na początku, na końcu i w środku wyrazów między samogłoskami: czapka, czapla, czoło, czołg, klucz, mlecz, biegacz, tęcza, uczeń, pieczarka…

Wobec każdej z trudnych głosek stosujemy podobny wzór nauki i utrwalania. Należy jednak pamiętać, że głoski dźwięczne (ż, dż) nie występują w wygłosie, czyli na końcu sylab i wyrazów.

Rodzicu! Na stronie regularnie pojawiają się materiały, które możesz wykorzystać w nauce poprawnej wymowy. Jeśli tylko masz jakieś pytania lub zagadnienia, na które nie możesz znaleźć odpowiedzi – skontaktuj się ze mną!

A na chwilę obecną życzę pełnej sukcesów nauki!

Logotorpeda

1 Odpowiedź

Zostaw Odpowiedź